1. Wstęp Afazja, czyli zespół zaburzeń językowych, obejmujący zarówno tworzenie wypowiedzi językowych jak i ich rozumienie, jest dramatycznie inwalidyzującą konsekwencją ogniskowego uszkodzenia mózgu, zwykle zlokalizowanego wokół bruzdy Sylwiusza w lewej półkuli (dla większości osób półkuli dominującej dla mowy). Patologia mózgu powodująca afazję może wynikać z różnych przyczyn: zaburzeń krążenia mózgowego, urazu, guza lub procesu neurodegeneracyjnego (np. afazja pierwotnie postępująca przy zaniku kory czołowo-skroniowej). Szczególnie dobre rokowanie w procesie zdrowienia mają chorzy z nie postępującym schorzeniem ośrodkowego układu nerwowego, tym lepsze, gdy spontaniczny powrót utraconych zdolności jest wspierany rehabilitacją. Statystycznie, najczęstszą przyczyną afazji u dorosłych ... »

1. Agrafia - zaburzenia języka pisanego Trudności w pisaniu mogą wynikać z zaburzeń aspektu motorycznego lub wzrokowo-przestrzennego czynności lub/i z deficytu językowego. Ta druga przyczyna jest powodem agrafii, którą tu rozważamy. U chorego z agrafią afatyczną możemy obserwować różne deficyty:zaburzone przypominanie wzorca wzrokowo-przestrzennego litery oraz wzrokowych wyobrażeń słów pisanychtrudności analizy dźwiękowo-literowej słowa (zamiana fonemu na grafem)zaburzenie pisania wtórne do defektu fonologicznego (chory nie potrafi przeliterować słowa i go zapisać, bowiem nie utrzymuje jego prawidłowego brzmieniowego wzorca) i semantycznego (chory pisze słowa nieadekwatne znaczeniowo)agramatyzm (ujawniany w wypowiedzi pisanej). 2. Aleksja - zaburzenia czytania Czynność czytania ... »

W ciągu 150 lat historii afazjologii powstawały różne klasyfikacje, wg których rozróżniano podtypy, czyli wiązki objawów afazji. Przyjmowano różne przesłanki teoretyczne w interpretacji patomechanizmu afazji i odmienne kryteria jej podziału, koncentrowano się na rozmaitych dysfunkcjach językowych oraz - szerzej - na procesie komunikowania się. W Polsce najbardziej znana - od lat 60-tych XX wieku - była klasyfikacja A. Łurii, propagowana i rozpowszechniana przez prof. Mariusza Maruszewskiego (ucznia Łurii). Obecnie wielu afazjologów oraz klinicystów z krajów zachodnich preferuje tzw. bostoński system klasyfikacji, stworzony w latach 60-tych XX w. przez naukowców, a zarazem praktyków, z Bostońskiego Centrum Badań nad ... »

Agnozja Objaw dość rzadki; jest to zaburzenie spostrzegania, które nie może być przypisane elementarnym deficytom sensorycznym, otępieniu lub innym zaburzeniom poznawczym. W rehabilitacji chorego z afazją szczególnie utrudnia terapię agnozja wzrokowa. W tym przypadku chory nie może identyfikować złożonego materiału bodźcowego wzrokowego, chociaż jego zdolności językowe i ogólna sprawność intelektualna są zachowane. W praktyce - pacjent nie może tych bodźców złożonych porównać, zróżnicować, przekopiować (agnozja apercepcyjna), albo nie może nadać im znaczenia (agnozja asocjacyjna). Apraksja Kognitywno-ruchowe zaburzenie, powodujące utratę albo zakłócenie programowania i realizowania celowych, wyćwiczonych aktów ruchowych. Chory z apraksją nie potrafi m.in. ... »

Rehabilitacja chorych z afazją może być prowadzona według różnych podejść, co zależy od etapu zdrowienia, głębokości afazji, teoretycznych przesłanek przyjmowanych przez terapeutę i wyznaczających jego działania interwencyjne, akceptacji formy terapii przez chorego, itp. Podstawowym rozróżnieniem w rehabilitacji osób dorosłych z ogniskowym, nie postępującym uszkodzeniem mózgu, jest rehabilitacja odbudowująca oraz kompensacyjna. Podział ten wynika z przyjęcia założenia, że działania rehabilitacyjne we względnie wczesnym okresie po uszkodzeniu mózgu (czyli w pierwszym półroczu, a nawet do roku) mają na celu - o ile to możliwe - przywracanie utraconych funkcji według wzorca przedchorobowego (przy wszelkich formach wsparcia emocjonalnego i działań ułatwiających choremu funkcjonowanie w ... »

Ćwiczenia rozumienia (percepcji i interpretacji znaczenia) Róznicowanie słyszanych głosek, sylab, słów (chory ocenia: to samo - inne);Wykrywanie błędów w nazwach podawanych słuchowo (czy słowo poprawne czy nie);Dopasowywanie nazw (mówionych) do przedmiotów (realnych lub na obrazkach);Rysowanie przez chorego przedmiotów, które są desygnatami podanej słownie nazwy (odbudowa znaczenia);Układanie rozsypanek literowych słów o różnym znaczeniu;Wskazywanie przedmiotów na planszy wg różnych cech (nazw, właściwości, kategorii, definicji);Wybieranie spośród różnych obrazków tych, które mają związek znaczeniowy z podanym słowem;Wykonywanie poleceń (jedno- i wieloczłonowych);Odpowiedzi tak/nie na różne pytania;Sortowanie nazw wg podanych kategorii;Rozumienie zdań (wskazywanie obrazków sytuacyjnych przedstawiających treści wyrażone w zdaniu);Zamiany zdania w stronie czynnej na bierną ... »

Istnieje dość powszechna zgodność w opinii, że zaburzenia afatyczne u niektórych chorych po części ustępują samoistnie w pierwszych tygodniach po uszkodzeniu mózgu (np. po udarze). Niezależnie od niekwestionowanego faktu spontanicznego zdrowienia, wielu autorów i formalnych gremiów zajmujących się neurorehabilitacją przyjmuje - jako względnie udokumentowane - założenie, że behawioralna (modulująca zachowania językowe) terapia afazji w istotny sposób wspiera biologiczne procesy reorganizacji funkcjonalnej kory mózgowej i powrót funkcji językowych jest bardziej efektywny. Rehabilitacja osób z afazją ma długą tradycję i piśmiennictwo. Przez wiele ostatnich dekad programy terapii tej grupy chorych były tworzone w oparciu o różne przesłanki teoretyczne, wywodzące się ... »

W poszukiwaniu wzbogacania form ćwiczeń językowych i z myślą o powszechniejszej ich dostępności, a także obniżenia kosztów rehabilitacji, w ostatnich dekadach wprowadza się specjalistyczne programy komputerowe, tworzone pod kątem najbardziej typowych zaburzeń językowych w afazji. Programy te są zwykle dość atrakcyjne dla chorego, korzystanie z nich nie zakłada przedchorobowej umiejętności posługiwania się komputerem, co jest istotne, bowiem często spotkać się można z obawami, szczególnie starszych osób, że brak umiejętności nawet prostej obsługi komputera stawie je w trudnej sytuacji. Programy tworzy się też z myślą o profesjonalistach, którzy w ten sposób otrzymują odpowiednie narzędzie i materiały do terapii, ułatwiające ... »