Ćwiczenia rozumienia (percepcji i interpretacji znaczenia)

• Róznicowanie słyszanych głosek, sylab, słów (chory ocenia: to samo - inne);
• Wykrywanie błędów w nazwach podawanych słuchowo (czy słowo poprawne czy nie);
• Dopasowywanie nazw (mówionych) do przedmiotów (realnych lub na obrazkach);
• Rysowanie przez chorego przedmiotów, które są desygnatami podanej słownie nazwy (odbudowa znaczenia);
• Układanie rozsypanek literowych słów o różnym znaczeniu;
• Wskazywanie przedmiotów na planszy wg różnych cech (nazw, właściwości, kategorii, definicji);
• Wybieranie spośród różnych obrazków tych, które mają związek znaczeniowy z podanym słowem;
• Wykonywanie poleceń (jedno- i wieloczłonowych);
• Odpowiedzi tak/nie na różne pytania;
• Sortowanie nazw wg podanych kategorii;
• Rozumienie zdań (wskazywanie obrazków sytuacyjnych przedstawiających treści wyrażone w zdaniu);
• Zamiany zdania w stronie czynnej na bierną i odwrotnie - porównywanie znaczenia.

Zasada ogólna w ćwiczeniach rozumienia języka - wspieranie odbioru wzrokowo-słuchowego (napisy, obrazki, gesty, mimika) oraz kontekstem sytuacyjnym.

Aktualizacja nazw

• Wyszukiwanie nazwy ułatwiane kontekstem (np. uzupełnianie zdań brakującym słowem);
• Różne formy "podpowiadania" (pierwsza głoska, związek frazeologiczny);
• Utrwalanie wzorca brzmieniowego nazwy przez używanie jej w różnych kontekstach;
• Tworzenie antonimów i synonimów do podanych nazw;
• Analizowanie nazwy (na jaką literę się rozpoczyna, ile ma sylab, jakie słowo się z nią rymuje, itp.);
• Tworzenie prostych definicji pojęć, rysowanie desygnatów;
• Wyszukiwanie przymiotników do podanego rzeczownika;
• Wymienianie słów wg podanej kategorii (np. nazw potraw, roślin jadalnych).

W terapii afazji bardzo ważne jest usprawnianie systemu semantycznego - to wpływa zarówno na lepsze rozumienie, jak i tworzenie wypowiedzi językowych.

Ćwiczenia tworzenia zdania

• Układanie zdań do treści przedstawianych na obrazkach (z różnymi modyfikacjami gramatycznymi);
• Odpowiadanie zdaniem na pytania do obrazka sytuacyjnego;
• Tworzenie pytań ogólnych i szczegółowych do określonego zdania;
• Układanie zdania z rozsypanek wyrazowych (do obrazka);
• Tworzenie zdań złożonych z kilku prostych;
• Ocena poprawności gramatycznej zdania, wyszukiwanie zdań o podobnej treści;
• Tworzenie wypowiedzi rozwiniętej wg szczegółowego planu;
• Włączanie melodii i rytmu przy wypowiadaniu zdania.

Przedstawione powyżej propozycje ćwiczeń były tylko przykładami stosowanymi w terapii usprawniającej zdolności językowe. Zagadnienia rehabilitacji chorych z afazją daleko wykraczają poza ćwiczenia poszczególnych czynności mowy. Dotyczą szerzej rozumianej komunikacji (również pozawerbalnej), usprawniania zdolności poznawczych pozajęzykowych oraz - co ważne - wspierania emocjonalnego, włączania do terapii osób bliskich i udzielania pomocy w podtrzymywaniu więzi społecznych. Wszystkie te elementy są ważne w sytuacji tak dramatycznego inwalidztwa, jakim jest afazja, często współistniejąca z niesprawnością ruchową.

Źródło: Joanna Seniów, "Afazja - krótka charakterystyka objawów i terapii"